Zbliża się lato – chroń pieprzyki i znamiona. EN
Znamiona barwnikowe (potocznie zwane pieprzykami) mogą, ale nie muszą być niebezpieczne. Z niektórymi się rodzimy, inne pojawiają się w trakcie dorastania, a jeszcze inne rozwijają się np. na skutek nadmiernej ekspozycji na słońce. Nie wszystkie zmiany kwalifikują się do natychmiastowego usunięcia, jednak należy regularnie i wnikliwie obserwować skórę – zwłaszcza latem. W przypadku pojawienia się nowych pieprzyków lub zmiany wyglądu już istniejących warto udać się do lekarza.
Czym są znamiona na skórze?
Pieprzyki, czyli znamiona barwnikowe, są zbudowane z melanocytów – stopniowo namnażających się komórek barwnikowych skóry. Znamiona mogą przybierać różne kształty, rozmiary i odcienie (od brązowych, przez czerwone, po beżowe czy nawet niebieskawe). Niektóre znamiona mają wyraźne krawędzie, inne bardziej „rozlewają się” po skórze, a ich krawędzie są nieregularne.
Znamiona można podzielić na dwie podstawowe grupy:
- Znamiona wrodzone – to te, z którymi przychodzimy na świat,
- Znamiona nabyte – te, które pojawiają się na skórze w różnym wieku. Za ich powstawanie w dużej mierze odpowiedzialna jest nadmierna ekspozycja na promienie UVA
Czy wszystkie znamiona są niebezpieczne? Co wpływa na zwiększenie ryzyka rozwoju czerniaka?
Znamiona barwnikowe są w większości przypadków łagodne i nie stanowią zagrożenia, chociaż dużo zależy od stylu życia. Istnieje bowiem szereg czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju czerniaka (z istniejącego już znamienia lub w miejscu, w którym wcześniej nie pojawiła się żadna zmiana skórna). Na rozwój znamion, a także występowanie powikłań z nimi związanych czy wreszcie rozwój czerniaka wpływają:
- Promieniowanie UVA i UVB – to właśnie nadmierna ekspozycja na słońce, brak ochrony przeciwsłonecznej czy opalanie się w solarium są odpowiedzialne za powstawanie znacznej części nowotworowych zmian skórnych. Szczególnie latem odpowiednia ochrona skóry jest nie tylko zalecana, ale wręcz konieczna. Nadmierna ekspozycja na słońce, która często kończy się poparzeniem skóry, zwiększa ryzyko rozwoju czerniaka aż o 70%.
- Czynniki środowiskowe – niebezpieczne dla zdrowia jest nie tylko zbyt intensywne wystawianie znamion (i skóry w ogóle) na słońce, ale też ekspozycja pieprzyków na działanie różnych substancji chemicznych czy nawet uszkodzenia mechaniczne, otarcia i wielokrotne skaleczenia znamion. Warto więc regularnie i wnikliwie obserwować skórę.
- Czynniki genetyczne – czerniak sam w sobie nie jest chorobą dziedziczną, jednak osoby, których bliscy krewni chorowali na ten nowotwór, wykazują zwiększoną podatność na zachorowanie (do około 10%
